Texte de Sénèque – Lettres à Lucilius, livre 1, Lettre 7

Quid me existimas dicere? auarior redeo, ambitiosior, luxuriosior? immo uero crudelior et inhumanior, quia inter homines fui.
Casu incidi in meridianum spectaculum, lusus exspectans et sales et aliquid laxamenti quo hominum oculi ab humano cruore acquiescant.
Contra est: quidquid ante pugnatum est misericordia fuit; nunc omissis nugis mera homicidia sunt.
Nihil habent quo tegantur; ad ictum expositi totis corporibus numquam frustra manum mittunt.
Hoc plerique praeferunt ordinariis paribus et postulaticiis.

Quidni praeferant?
Non galea, non scuto repellitur ferrum.
Quo munimenta? quo artes? omnia ista mortis morae sunt.
Mane homines obiciuntur leonibus et ursis, meridie spectatoribus suis. iubent Interfectores obici interfecturis et uictorem detinent in aliam caedem; exitus pugnantium mors est.
Ferro et igne res geritur
Haec fiunt dum uacat harena.
'Sed latrocinium fecit aliquis, occidit hominem.'
Quid ergo? quia occidit, ille meruit ut hoc pateretur: tu miser quid meruisti ut hoc spectes?
'Occide, uerbera, ure!
Quare tam timide incurrit in ferrum? quare parum audacter occidit? quare parum libenter moritur?
Plagis agitur in uulnera, mutuos ictus excipiant nudis et obuiis pectoribus.'
Intermissum est spectaculum: ' interim iugulentur homines, ne nihil agatur'.
Age, ne hoc quidem intellegitis, mala exempla redundare in eos qui faciunt?
Agite dis immortalibus gratias quod docetis esse crudelem eum qui non potest discere. Que penses-tu que je vais dire ?
Je suis revenu plus cupide, plus ambitieux, plus immodéré
Bien plus, plus cruel et plus inhumain parce que j’ai été parmi les hommes
Par hasard je suis tombé sur le spectacle de midi, m’attendant à des jeux et à quelques plaisanteries et à quelque répit grâce auquel les yeux des hommes se reposent (de la vue)