Sciences
Instytut Psychologii Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu
Władysław Jacek Paluchowski
Instytut Psychologii we Wrocławiu
Katedra Nauk Ekonomicznych UAM w Poznaniu
Rozwój zawodowy - podstawowe założenia
Wprowadzenie
Jeszcze do końca lat '60 praca traktowana była w psychologii raczej jako problem techniczny (tj. statystyczno – psychometryczno - inżynieryjny), niż psychologiczny. Przedmiotem analiz był "zawód", "praca" - a jednostkę widziano jedynie jako źródło informacji o nich. Dotyczyło to także problemów wyboru zawodu i determinant zawodowego sukcesu. Dziś, zamiast klasycznego terminu "psychologia zawodów" (psychology of occupations), w powszechnym użyciu jest termin "psychologia kariery" (psychology of careers lub - ang.- career); wyjaśniając zachowania ludzkie używa się takich terminów, jak dojrzałość zawodowa (vocational maturity) i kierowanie karierą (career development, career education, career guidance); zmienił się sposób i metody diagnozowania (Phillips, Pazienza 1988). Jakie były przyczyny zmiany sposobu ujmowania problematyki pracy? Jakie są konsekwencje tej zmiany? Początkiem zmian podejścia do problematyki pracy ludzkiej była chęć powiązania osiągnięć zmieniającej się wówczas psychologu rozwoju człowieka (por. np. Paluchowski, Hornowska 1988) i odrzucenie (wywodzącej się z psychologii różnic indywidualnych) pasywnej koncepcji dopasowywania umiejętności, postaw i zainteresowań aktualnych i przyszłych pracowników do istniejących wymagań zawodowych (Osipov 1987). Poprzednio - zgodnie z metodologią klasycznego ujęcia - problem przewidywania wyboru określonego zawodu czy sukcesu w nim rozwiązywano, badając albo umiejętności, postawy i zainteresowania przed podjęciem pracy i obserwując ich związek z pozycją osiąganą jakiś czas potem, albo też badając cechy jednostek osiągających sukces w danym zawodzie i zakładając, że cechy te pozwolą wybrać te osoby, które pracować będą najlepiej. Przy takim